Omuz Protezi Ameliyatı (Total Shoulder Replacement)

Omuz protezi ameliyatı, omuz eklemindeki şiddetli hasar, ağrı veya fonksiyon kaybı nedeniyle yapılan cerrahi bir müdahaledir. Genellikle omuz eklemindeki kıkırdak aşınması veya kemik hasarının sonucu olarak gelişen ağrıları ve hareket kısıtlılıklarını tedavi etmek amacıyla gerçekleştirilir. Bu ameliyat, hasar görmüş omuz eklem yüzeylerinin, yapay protezlerle değiştirilmesini içerir.

Omuz Protezi Ameliyatının Nedenleri

Omuz protezi, genellikle şu durumlar nedeniyle yapılır:

1. Osteoartrit (Kireçlenme): Omuz eklemindeki kıkırdağın aşınması, kemiğin birbirine sürtünmesine neden olur ve şiddetli ağrılar ile hareket kısıtlılıklarına yol açar.
2. Romatoid Artrit: Bağışıklık sisteminin eklemdeki dokulara saldırması sonucu omuzda iltihaplanma ve uzun vadede eklemde hasar meydana gelir.
3. Omuz Fraktürleri ve Yırtıklar: Omuzda meydana gelen kırıklar, eklemde kalıcı hasara yol açabilir. Özellikle yaşlı bireylerde, kırıklardan sonra iyileşme zorlaşabilir ve protez önerilebilir.
4. Rotator Manşet Yırtıkları: Omuzdaki rotator manşet kaslarının yırtılması, eklemde ağrı ve hareket kısıtlılığına neden olabilir. Yırtıklar, protez ameliyatına gerek duyacak kadar ciddi olabilir.
5. Aseptik Nekroz: Omuz ekleminin kan akışının bozulması sonucu kemiklerin ölmesi ve eklemdeki hasar artışı, protez gerektirebilir.
6. Omuz Instabilitesi: Omuzun doğal yapısındaki bozukluklar nedeniyle eklemde stabilite kaybı yaşanabilir.

Omuz Protezi Ameliyatının Belirtileri

Omuz protezi ameliyatı gerektiren bazı belirtiler şunlardır:

• Şiddetli ve sürekli omuz ağrısı, dinlenme veya uyku sırasında bile devam eden.
• Omuzda hareket kısıtlılığı, özellikle kaldırma ve döndürme hareketlerinde zorlanma.
• İlaçlar veya fizik tedavi ile geçmeyen ağrı ve iltihaplanma.
• Omuzda şişlik veya şekil bozukluğu.
• Omuzun işlevsel olarak kullanılmaması, günlük aktivitelerde zorluk yaşanması.

Omuz Protezi Ameliyatının Yapılışı

Omuz protezi ameliyatı genellikle aşağıdaki adımları içerir:

1. Anestezi: Omuz protezi ameliyatı, genel anestezi veya bölgesel anestezi (omuz bölgesinin uyuşturulması) altında yapılabilir. Hangi tür anestezi kullanılacağı, hastanın durumu ve cerrahın tercihine bağlı olarak belirlenir.
2. Kesinin Yapılması: Cerrah, omuz eklemine erişim sağlamak için ciltte bir kesi yapar. Bu kesi genellikle omuzun ön veya yan kısmında yapılır.
3. Hasarlı Eklemin Çıkarılması: Cerrah, omuzdaki hasarlı kısımları, özellikle baş parçası (humerus başı) ve eklem çukuru (glenoid) bölümlerini çıkarır.
4. Yapay Protezin Yerleştirilmesi: Çıkarılan parçaların yerine metal, plastik veya seramikten yapılmış bir protez yerleştirilir. Protez, omuzun doğal hareketini taklit edecek şekilde tasarlanır.
5. Dikiş ve Kapanış: Ameliyat sonunda kesi bölgesi dikişle kapatılır ve hastaya iyileşme odasına alınır.

Ameliyat Sonrası İyileşme

Omuz protezi ameliyatı sonrası iyileşme süreci, kişisel faktörlere bağlı olarak değişebilir, ancak genellikle şu adımları içerir:

• Hastanede Kalış Süresi: Ameliyat sonrasında hastalar genellikle 2-3 gün hastanede kalırlar. İyileşme süresi, hastanın genel sağlık durumu ve cerrahın uyguladığı tekniğe bağlıdır.
• Ağrı Yönetimi: Ameliyat sonrasında, hastalar genellikle ağrı kesicilerle ağrılarını kontrol altında tutarlar. Başlangıçta ağrı hissi normaldir ancak zamanla azalır.
• Fizik Tedavi: Omuz protezi sonrası, eklem hareketliliğini ve kas gücünü yeniden kazanmak için fizik tedavi gereklidir. Fizik tedavi, hastaların omuzlarını hareket ettirmelerine ve günlük aktivitelerine geri dönmelerine yardımcı olur.
• Yürüme Destekleri ve Hareket Kısıtlamaları: Ameliyat sonrası, hastalar ilk günlerde kollarını fazla hareket ettirmemelidir. Fiziksel aktivitelerde yavaş yavaş artış yapılır.

Omuz Protezi Ameliyatının Riskleri ve Komplikasyonları

Her cerrahi müdahalede olduğu gibi, omuz protezi ameliyatı da bazı riskler taşır:

• Enfeksiyon: Ameliyat bölgesinde enfeksiyon gelişebilir. Genellikle antibiyotik tedavisi ile tedavi edilir, ancak ciddi enfeksiyonlar daha fazla cerrahi müdahale gerektirebilir.
• Kanama: Ameliyat sırasında veya sonrasında kanama olabilir.
• Pıhtı Oluşumu: Derin ven trombozu (DVT) gibi kan pıhtıları riski vardır. Bu riski azaltmak için kan sulandırıcı ilaçlar kullanılabilir.
• Protez Gevşemesi veya Hareket Kaybı: Zamanla protezde gevşeme veya kayma olabilir.
• Sinir veya Damar Hasarı: Nadiren de olsa, cerrah sırasında sinir veya damar hasarları meydana gelebilir.
• Omuz Ekleminde Hareketsizlik: Protez yerleştirilse bile, eklem tam fonksiyon gösteremeyebilir ve hareket kısıtlılığı devam edebilir.

Omuz Protezi Ameliyatının Başarı Oranı

Omuz protezi ameliyatı, çoğu hasta için oldukça başarılı bir tedavi seçeneğidir. Yapılan araştırmalar, hastaların büyük bir kısmının ameliyat sonrası ağrılarının azaldığını ve omuz hareketliliğinin iyileştiğini göstermektedir. Başarı oranı, hastanın yaşına, sağlık durumuna ve ameliyat sonrası bakımına bağlı olarak değişebilir.